کد مطلب:38006 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:26

گنجینه پرسمان » اهل بيت

قبور مطهر ائمه(ع) را چگونه زيارت كنيم تا مورد قبول قرار گيرد و پس از زيارت احساس رضايت قلبي به دست آيد؟

پيش از آن كه در مورد كيفيت و چگونگي زيارت توضيح داده شود، لازم است به حقيقت و حكمت و مفهوم زيارت اشارتي گردد.

حقيقت و حكمت زيارت

زيارت، سفر مشتاقانه، آگاهانه و عاشقانه است كه از سراي دل آغاز ميشود. از راه دل عبور ميكند و سرانجام در منزل دل به مقصد ميرسد.

زيارت، اِعلام وفاداري صادقانه مريد است به مراد؛ ابراز علاقه مطيع است به مطاع و اعلام خودفراموشي جان بر كفِ مخلص است نسبت به (جان) جانان.(1)

مفهوم زيارت

زيارت از ريشه زَوْر است، به معناي برگشت از چيزي و جانبي، و تمايل و توجه نمودن به چيزي و جانبي ديگر.

رفتن به ملاقات اوليا و بزرگان دين، و مشرّف شدن به حضور امامان(ع) را از آن جهت زيارت گويند كه روح و فكر زاير - هنگامي كه در محضر آنان است - از جريان ماديات و عالم طبيعت بازگشت ميكند و به معنويت و روح و روحانيت توجه و تمايل مينمايد و زاير عارف به مقام مرور (زيارت شده) ملكوت خداوند را در فضاي ملكوتي آن معصوم(ع) مشاهده مينمايد.

بديهي است ميزان معنويت و جَذَبه و عِشق زاير، به ميزان معرفت و شناختش از مقام و منزلت مزور نزد حق تعالي بستگي دارد.

چه بسا افرادي، فقط جسم شان در محضر امام(ع) باشد و تماشا و توجه نمودن به ضريح و طلا و نقره، هنرنمايي هنرمندان، وضع رواقها و صحنها و انبوه جمعيت آنان را از حقيقت زيارت محروم ساخته و نتوانند با امام ارتباط روحي و قلبي پيدا كنند.

آنان كه سياحت و شهرت را در متن سفر قرار دادهاند و زيارت در حاشيه آن گنجانيده شده، آنان كه آداب زيارت ندانسته و در محضر امام ادب نگه نداشتهاند، آلودگاني كه توبه ناكرده، شرفياب محضر امام ميشوند. اگر چه كرامت امامان كه آيينه داران اكرم الاكرمين هستند، آنان را دست خالي بر نميگرداند، ليكن نميتوانند محضر قدسي و ملكوتي امام را درك كنند و حظ و بهره روحي و قلبي پيدا كنند.

پس براي افزايش ميزان معنويت و درك محضر قدسيِ مقام امامت و به دست آوردن رقت قلب كه از نشانههاي خلوص و پاك شدن است، بايد اموري را رعايت كرد. در ذيل به برخي از آنها اشاره ميشود:

1- بداند كه امامان(ع) آيينه داران صفات جمال و جلال حق تعالي هستند و عاليترين تجليگاه اسماء الحسني و صفات العلياي اويند. از اين رو حيات و مرگ آنان يكسان است.

آنان پيوسته در همه زمانها و مكانها - به اتكاي قدرت الهي حيات و حضور حيات آفرين دارند. نه مرگ و نه بُعد مسافت نميتوانند آنان را از به كارگيري ولايت تكويني و هدايت به امر باز دارند.

2- به سخن امام گوش ده تا سخنت گوش دهند.

مردم معمولاً در محضر امام(ع) گوينده هستند تا شنونده. سعي ميكنند نيازها، مشكلات و خواستههاي مادي يا معنوي خويش، اقوام و بستگان يا جامعه را بيان كنند، ولي سزاوار است زاير پيش از آن كه به قصد زيارت حركت كند، ساعاتي و بلكه چند روزي ذهن و دلش را از دنيا و آن چه از نمودهاي آن است، فارغ گرداند و با نشستن در مجالس علماي اهل دل يا مطالعه نمودن و تفكر درباره مقام و منزلت امام، نيز توجه نمودن به برخي كرامات و معجزاتشان و دل سپردن به سخنان سراسر نوراني شان و نصايح دلسوزانه آنان، بر معرفت خويش بيفزايد و روح و ذهن خويش را از غبار گناه و زنگار ماديّت صيقل دهد.

3- هيچ چيزي جز شوق زيارت امام(ع) و درك محضر مقدسش، انگيزه حركت و سفر نباشد. حركت عاشقانه و عارفانه به سوي حرم امام(ع) پيامش اين است كه امام شما را از لحظهاي كه در خانهات قصد زيارت كردهاي، ميبيند و به حالات و حركات و حرف هايت توجه دارد. پس اي زائر! آن چنان باش و زيارت كن كه اگر زنده بودند، در محضرشان چنان بودي و چنان سلام ميگفتي و زيارت ميكردي و طرز معاشرت و رفتار و گفتارت با دوستان، همراهان و ساير زوار در نزد امام(ع) آن گونه بود.

اگر حضرت امام زمان(عج) افتخار زيارتش را نصيب كند و اذن حضورش را به شما دهد، با چه حال دروني، به شوق زيارتش حركت ميكني و براي جلب رضايت قلب مباركش نزد حضرت چه خواهيد كرد؟ براي زيارت حرم امامان(ع) نيز آن گونه باش كه آنان عين اللَّه الناظرة؛ چشمان نظاره گر ظاهر و باطن زوار خويش هستند.

4- پيش از حركت، در منزل خويش، غسل توبه و غسل زيارت كن و خود را به خواندن برخي از دعاها و ذكرهايي كه مستحب است زاير يا مسافر پيش از حركت بخواند، مشغول ساز.

5- وقتي به شهري كه شهادتگاه امام(ع) است رسيدي، به كاري مشغول نشو، جز اين كه مجدداً غسل زيارت كني، لباس نظيف بپوش، آن گاه با ذكر خدا و توجه قلبي به مقام و منزلت امام، به زيارت برو.

6- زيارت هر چه به مزار مطهّر امام نزديكتر باشد، مطلوبتر است. امام صادق(ع) ميفرمايند: اگر چه سلام از راه دور نيز به پيامبر اكرم(ص) (و امامان(ع)) ميرسد، ولي به مدينه برويد (و به حرم امامان نزديك شود) و آنان را از نزديك زيارت كنيد.(2)

حرمهاي شريف محل تردّد فرشتگان الهي و ارواح انبيا و اوليا ميباشد؛ مهمتر محل آمد و شد و تعلق ويژه روح قدسي و الهي امام (ع) است. نيز جا و مكان استجابت دعا است.

بايد توجه داشت كه نزديكي بدني و جسمي به امامان(ع) و قبور و ضريح مطهّرشان اگر چه مطلوب و مورد توصيه امامان(ع) است، امّا اين كار نبايد با ايجاد مزاحمت و آزار و اذيت براي زوّار، يا اقدام به كاري و حركاتي كه با شأن محضر امام(ع) مناسبت ندارد، باعث آزار و اذيّت روح امامان(ع) گردد و خاطر مبارك آنان را ناراحت نمايد، در نتيجه نزديكي جسماني و ظاهري باعث دوري قلبي و باطني گردد.

جهت آگاهي بيشتر به كتاب ارزشمند ادب فناي مقربان از حضرت آيت اللَّه جوادي آملي مراجعه شود.

پي نوشتها:

1. آيت اللَّه جوادي آملي، ادب فناي مقرّبان، ج 1، ص 17.

2. وسائل الشيعه، ج 14، ص 338، كتاب الحج، ابواب المزار، باب 4، حديث 3.